Open House Athens 2014

14 Απριλίου 2014 | Ημερολόγιο

Ο πρώτος Αρχιτεκτονικός Μαραθώνιος ξεναγήσεων στην Αθήνα!

Το σαββατοκύριακο 5 και 6 Απριλίου, για πρώτη φορά στην Αθήνα, διοργανώθηκε το διάσημο Open House Athens 2014.
Ένας θεσμός που λειτουργεί πολλά χρόνια στην Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία ήρθε επιτέλους στην Ελλάδα. Ξεκίνησε με την Θεσσαλονίκη και φέτος πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.
Οι διοργανωτές του μας υπόσχονται ότι κάθε Άνοιξη από εδώ και στο εξής ιδιωτικά και δημόσια κτίρια θα ανοίγουν για το κοινό διότι βοηθά στην ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και του interior design στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

Όπως είναι φυσικό μια τέτοια ευκαιρία δεν μπορούσαμε να την χάσουμε για να δούμε από κοντά κτίρια και κατοικίες αναγνωρισμένα ως αρχιτεκτονικά ορόσημα.
Ήταν αδύνατο να επισκεφτούμε όλα τα κτίρια του προγράμματος και έτσι κάναμε μία επιλογή, ελπίζοντας ότι και του χρόνου θα διεξαχθεί η δράση αυτή.

Ξεκινώντας από το Σάββατο, το πρώτο κτίριο του αρχιτεκτονικού περιπάτου μας ήταν το «One Athens» στο Λυκαβηττό.
Το ιστορικό οικοδόμημα του Κωνσταντίνου Δοξιάδη ξαναπήρε ζωή. Από το 1950 έως το θάνατό του στέγαζε τα γραφεία του καταξιωμένου αρχιτέκτονα και τις σχολές Δοξιάδη, όπως έχει μείνει χαραγμένα στην μνήμη των κατοίκων του Λυκαβηττού. Σήμερα αλλάζοντας χρήση ως ιδιωτικές πολυτελείς κατοικίες επανεντάσσεται μέσα στην κοινωνική ζωή της Αθήνας.
Πολλά στοιχεία διατηρούνται καθώς το κτίριο είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο για τα στοιχεία του φέροντα οργανισμού, το αίθριο, τα κυκλικά κλιμακοστάσια και τον κάνναβο των όψεων. Με αυτό τον τρόπο ο δομικός κάνναβος, σήμα κατατεθέν της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, παραμένει αναλλοίωτος. Οι μικρές επεμβάσεις στις όψεις όπως η επένδυση των τυφλών σημείων του κτιρίου με μάρμαρο Αλιβερίου , οι μοντέρνες τεχνικές σκίασης των ιδιωτικών χώρων με διαπερατό σκυρόδεμα και τα μικρού προφίλ αλουμίνια ζωντανεύουν το κτίριο δίδοντας του νέα ταυτότητα. Στο αίθριο συναντάμε εικόνες από την προηγούμενη ζωή του κτιρίου όπως η ελιά καθώς και η επιφάνεια νερού σε ανάμνηση των πηγών του ποταμού Ηριδανού.

Επόμενη στάση το Ατελιέ της οδού Κυκλάδων.
Ένα μικρό κτίριο του Αριστομένη Προβελέγγιου στην περιοχή της Κυψέλης. Σχεδιάστηκε την δεκαετία του ’50 ως κατοικία/ατελιέ για την γλύπτρια Ι.Σπιτέρη, κατόπιν εγκαταλείφθηκε και λίγα χρόνια πριν ανακατασκευάστηκε από τον νέο ιδιοκτήτη σώζοντας το από βέβαιη κατεδάφιση.
Εξαιρετικό δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής με εμφανή τα σημάδια επιρροής του Bauhaus λόγω της συνεργασίας του Προβελέγγιου με τον αρχιτέκτονα Le Corbusier το ’45 στο Παρίσι. Ο νέος ιδιοκτήτης με σεβασμό διατήρησε την αρχική μορφή του κτιρίου τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά . Ο Διονύσης Σοτοβίκης κρατάει τους αρχικούς χρωματισμούς του χώρου, συντηρεί την εσωτερική σκάλα και επεμβαίνει μόνο με προσωπικές του κατασκευές στα έπιπλα λόγω της ιδιότητας του ως αρχιτέκτονα.

Τρίτο κτίριο στην βόλτα μας το Μέγαρο Υπατία.
Ένα νεοκλασσικό κτίριο με αισθητική γαλλικού Νεομπαρόκ. Το Μέγαρο Υπατία πρώην Μέγαρο Λιβιεράτου άνηκε στον κεφαλλονίτη επιχειρηματία βιομήχανο και μεγαλοαστό Γεράσιμο Λιβιεράτο και αποτελεί έργο του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Νικολούδη το 1909. Από τις λίγες κατοικίες που σχεδίασε ο Νικολούδης συνιστά μία από τις πρώτες ρήξεις με τον κλασικισμό στην Αθήνα και η σχεδιαστική αισθητική του επηρεάζεται έντονα από τα πομπώδη μορφολογικά στοιχεία της Νεομπαρόκ γαλλικής σχολής BeauxArts. Χαρακτηριστικό η γωνιακή ημικυκλική εσοχή του πρώτου ορόφου και η προεξοχή με τον εξώστη στο δεύτερο όροφο που καταλήγει σε μία κομψή στεφάνη. Στο αρχοντικό για πρώτη φορά δημιουργείται χωρός καπνιστηρίου και τα λουτρά μεταφέρονται εντός της κατοικίας και γίνονται μέρος των υπνοδωματίων. Ανακαινισμένο από τον αρχιτέκτονα Θανάση Κυράτσου αποκτά την παλιά του αίγλη και κοσμεί ξανά το κέντρο της Αθήνας.

Συνέχεια είχε ο διαδραστικός χώρος στην πλατεία Καλλιγά «The Flat».
Ρετιρέ διαμέρισμα κατασκευής στα τέλη του ’50 με την τυπική διάταξη χώρων της εποχής: προθάλαμο, καθιστικό και τραπεζαρία με ενδιάμεση συρόμενη πόρτα για την απομόνωση τους, κυρίως υπνοδωμάτια, λουτρό και τέλος υπνοδωμάτιο και wc για την υπηρεσία. Αποτέλεσε ιδιοκτησία του ζεύγους Μητσοπούλου οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα μετά την επιστροφή τους από την Μαδαγασκάρη ως πλέον επιφανείς αστοί.
Χαρακτηριστικό της γειτονιάς και ειδικότερα των πολυκατοικιών γύρω από την πλατεία είναι η διαμόρφωση προκηπίου επηρεασμένη κατά τα αγγλικά πρότυπα.
Ο πλέον ανακαινισμένος χώρος από τους νέους ιδιοκτήτες του προσδίδει ρετρό ύφος χάρη στην επιλογή χρωμάτων και επίπλων.

Τελευταίος σταθμός το 21º Δημοτικό σχολείο ¨Λέλα Καραγιάννη».
Εικάζεται ότι έχει οικοδομηθεί περί τα τέλη του 19 ου αιώνα με εντολή του τότε ιδιοκτήτη Κουνώ δε Τζέρνοβιτζ χωρίς να είναι γνωστό το όνομα του αρχιτέκτονα. Χρησίμευσε ως ιδιωτική κατοικία ως το 1904, έπειτα λειτούργησε ως κλινική ¨Νοσοκομείον Νευρικών Νοσημάτων MAISON DE SAΝTE» του Σ. Βλαβιανού. Από τις αρχές του ’40 ως το 1959 στεγάστηκε η Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών, στην συνέχεια κάποια τμήματα του Μικρού Πολυτεχνείου και μέχρι το 1981 το 41º Γυμνάσιο και Λύκειο Αθηνών. Έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης χρίζοντας ειδικής κρατικής προστασίας. Το κτίριο αποτελεί δείγμα νεοκλασικισμού, έχει τετράγωνη κάτοψη με 6 ανοίγματα σε κάθε του όψη και χωρίζεται κατακόρυφα με την βάση, τον κορμό και την στέψη. Το υπερυψωμένο υπόγειο είναι εμφανούς λιθοδομής και το υπόλοιπο διακοσμημένο με παράλληλες σκοτίες στον σοβά και με τον τονισμό σε απομίμηση γωνιοδομών.

Μπορώ να πω ότι ήταν ένα ενδιαφέρον σαββατοκύριακο άλλα και κουραστικό. Η προσέλευση και η αναμονή ήταν μεγάλη αλλά φύγαμε πλήρως ικανοποιημένοι από τις επισκέψεις μας. Η διοργάνωση ήταν εξαιρετική, οι εθελοντές πρόσχαροι και άκρως υπομονετικοί με όλο το κόσμο.
Τον επόμενο χρόνο ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να καλύψουμε μεγαλύτερο εύρος κτιρίων.

Ευχαριστούμε για αυτή την μοναδική εμπειρία.

XXX
Καρτ Ποστάλ
Αθηνά Παπαβαγγέλη
—————————————————————————————————————————————————–